Unesko svetski geoparkovi su jedinstvene, objedinjene geografske oblasti u kojima se upravlja lokalitetima i predelima od međunarodnog geološkog značaja uz sveobuhvatni koncept zaštite, obrazovanja i održivog razvoja. Ovakva područja koriste svoje geološko nasleđe, u vezi sa svim drugim aspektima prirodnog i kulturnog nasleđa ovog područja kako bi se povećala svest i razumevanje ključnih pitanja sa kojima se društvo suočava, kao što je održivo korišćenje resursa naše Zemlje, ublažavanje efekata klimatskih promena i smanjenje rizika od prirodnih opasnosti.
Unesko svetski geopark Đerdap
Unesko svetski geopark Đerdap – putovanje kroz geološku istoriju
Šta je geopark?
Često se postavlja pitanje da li se geoparkovi fokusiraju isključivo na geologiju. Iako Unesko svetski geopark mora da pokaže geološku baštinu od međunarodnog značaja, svrha geoparka je da istražuje, razvija i slavi veze između tog geološkog nasleđa i svih drugih aspekata prirodnog, kulturnog i nematerijalnog nasleđa.
Aktivnosti u geoparku usmerene su na upoznavanje šire javnosti o raznovrsnim prirodnim i kulturnim vrednostima datog područja kroz razvoj turizma sa ciljem da se poboljša socijalni status lokalnog stanovništva, podstakne ekonomski razvoj i unapredi zaštita prirodne i kulturne baštine.
Unesko svetki geopark Đerdap je član Svetske i Evropske mreže geoparkova
Svetska mreža geoparkova, osnovana 2004. godine, dinamična je mreža u kojoj su članovi posvećeni zajedničkom radu i razmeni ideja o najboljoj praksi i pridruživanju zajedničkim projektima za podizanje standarda kvaliteta svih proizvoda i praksi Unesko svetskih geoparkova. Svetska mreža funkcioniše kroz rad regionalnih mreža, kao što je Evropska mreža geoparkova, osnovana 2000. godine, koja radi na sprovođenju i promociji zajedničkih aktivnosti.
Područje Đerdapa prepoznato je na međunarodnom nivou po svojim geološkim, ali i ostalim prirodnim i kulturnim vrednostima. U 2020. godini je ovom području odobrena nominacija i od tada nosi međunarodnu oznaku kavaliteta – Unesko svetski geopark. Jedan je od 195 geoparkova u svetu u ovom trenutku, ali prvi i za sada jedini u Srbiji. Pokriva teritoriju od 1.330 km2, uključujući i područje Nacionalnog parka Đerdap, prevazilazeći njegovu teritoriju za još 692 km2. Obuhvata priobalni pojas Đerdapske klisure u srednjem toku Dunava i njegovo zaleđe – delove planinskih masiva Kučaj i Miroč.
Đerdapska klisura najmarkantniji je prirodni fenomen na području potencijalnog geoparka. Na svom putu od Golupca do Kladova, na dužini od 117 km, Dunav se useca u obod Južnih Karpata, spajajući Panonski basen na zapadu i Dakijski basen na istoku. Duž klisure otkriveni su brojni objekti geonasleđa iz gotovo svih perioda geološke istorije, nastali pre više od milijardu godina, kao i oni koji se danas formiraju. Ovo je ujedno i jedno od najbolje proučenih područja Balkanskog poluostrva. Istraživali su ga i dan-danas ga istražuju renomirani nacionalni i internacionalni geolozi, geomorfolozi, botaničari, zoolozi, arheolozi, istoričari i etnolozi.
Nezagađena životna sredina, raznovrsnost prirodnih resursa posebno geoloških, atraktivni predeli, bogatstvo biljnog i životinjskog sveta, brojne kulturno-istorijske znamenitosti, ljubaznost i gostoprimstvo lokalnih stanovnika osnovne su odlike Đerdapa. Područje Đerdap ima mogućnost da postane jedinstvena laboratorija na otvorenom – u prirodi – u kojoj će se posetiocima predstaviti i tumačiti geološka, ekološka i civilizacijska istorija ovog dela jugoistočne Evrope.
Geopark Đerdap posetiocima nudi širok spektar mogućnosti: da vide, koračaju, dotaknu, spoznaju i uživaju u jednom od geološki, istorijski i kulturno najbogatijih područja u Srbiji. U direktnom i aktivnom kontaktu s prirodom, možete da upoznate lokalne biljke i životinje, njihova staništa kao i okruženje čoveka iz praistorije i na taj način razumete neraskidivu vezu između dve osnovne komponente prirode – geodiverziteta i biodiverziteta.
